Wat is permacultuur?

De term permacultuur werd in de jaren zeventig geïntroduceerd door de bioloog Bill Mollison (1928-2016) uit Tasmanië. Hij voorspelde toen al dat er een einde zou komen aan de economische groei die gebaseerd is op de industriële landbouw. Het grootschalig verbouwen van slechts enkele producten per boerderij is pas ontstaan na de Tweede Wereldoorlog. Hetzelfde geldt voor de intensieve veehouderij. In diezelfde periode deed ook de chemische industrie haar intrede met een grote variëteit aan bestrijdingsmiddelen, die noodzakelijk zijn voor het functioneren van monocultuur.

Huidige landbouw

Het ligt voor de hand dat monocultuur niet gebaseerd is op natuurlijke principes zoals permacultuur. Overal ter wereld gebruiken boeren zeer destructieve, industriële landbouwmethoden, die schadelijk zijn voor mens, dier en milieu. De huidige landbouwmethoden stimuleren de erosie van de bodem, vernietigen het bodemleven en veroorzaken daarmee de onvruchtbaarheid van de grond. Het gevolg hiervan is uiteraard een enorme degradatie van de bodem.

We zijn vergeten hoe we de bodem kunnen voeden en hoe natuurlijke ecologische systemen zichzelf in stand kunnen houden en zichzelf kunnen corrigeren. Daarom hebben wij tegenwoordig zoveel chemische bestrijdingsmiddelen nodig! Op de lange termijn buiten wij de bodem dermate uit, dat de grond kaal en uitgeput achter blijft. Het natuurlijke bodemleven, bestaande uit biljoenen van micro-organismen, is dan volledig vernietigd.

Bodemdegradatie is tegenwoordig een groot probleem. Ons doel is om gewassen zo snel mogelijk te laten groeien en de dieren zo snel mogelijk vet te mesten voor een maximale opbrengst. Plagen als de varkenspest of de fipronil-affaire zijn voorbeelden van de desastreuze gevolgen van de huidige landbouwmethoden.

landbouw vs permacultuur

Ontstaan permacultuur

Bill Mollison voorspelde deze ontwikkeling al in de jaren zeventig. Zijn doel was om een ‘leger’ aan permacultuur-specialisten op te leiden om zijn ideeën over een duurzame en milieuvriendelijke voedselproductie uit te kunnen dragen.

De eerste permacultuur-cursus werd in 1979 gegeven op de ‘Tagari Farm’ van Bill Mollison in Australië. In 1988 publiceerde hij zijn boek  ‘Permaculture, A Designers Manual’ (Bill Mollison, 1988). Dit prachtige boek – een behoorlijk dikke pil trouwens – is het uitgangspunt voor de huidige PDC-cursussen (Permaculture Design Certificate), die nu worden gegeven aan duizenden individuen, NGO’s (onafhankelijke organisaties die zich richten op goede doelen), overheidsinstellingen en universitaire studenten over de hele wereld.

De uitgangspunten van permacultuur

Permacultuur kent drie eenvoudige, ethische uitgangspunten:

de zorg voor de aarde

zorg voor de aarde
de zorg voor de mens
Image

het delen van de overvloed

delen van de overvloed

Vanuit deze drie principes is een multidisciplinair ontwerpsysteem ontstaan dat land, mens, milieu en hulpbronnen met elkaar verbindt tot natuurlijke systemen, waarin alles een functie heeft en niets wordt verspild. Kippen verzorgen ons niet alleen van eieren, maar ze bewerken ook de grond. Schapen vervangen de grasmaaier en bemesten het land met hun uitwerpselen. Een diversiteit aan gewassen zorgt voor meer biodiversiteit (insecten, bijen, etc.). Ons tuin- en keukenafval wordt verwerkt tot compost; de voeding voor de bodem. Bij permacultuur is alles met elkaar verbonden en heeft alles zijn eigen functie. Het resultaat zijn niet-verspillende, gesloten kringloopsystemen, zoals we die in de natuur zien.

We passen holistische oplossingen toe in zowel landelijke als stedelijke omgevingen en richten ons op een enorme verscheidenheid aan onderwerpen als landbouw, bosbouw, wateropslag, energievoorziening, eco-bouwmethoden, afvalbeheer, dieren(systemen), economie, technologie en sociale systemen.

Het doel van permacultuur

Het doel van permacultuur is om de mensheid op een duurzame manier te voorzien van voedsel, energie en onderdak. In zekere zin raken wij zelfs het vlak van sociale behoeften, omdat het decentraliseren van landbouw meer onderling contact en positieve afhankelijkheid tot gevolg heeft. We werken samen met de natuur en beschadigen haar niet! Op deze wijze creëren we overvloed op elk niveau: een rijk bodemleven, meer oogst en dus opbrengst per vierkante meter, biologisch verbouwde gewassen die geheel vrij zijn van pesticiden, een vriendelijke en natuurlijke manier van omgaan met dieren en veel meer dan dat! We creëren dus regeneratieve, biodiverse landschappen waarin planten, dieren en mensen op een positieve manier met elkaar samen werken en leven.

Op deze manier probeert permacultuur een eind te maken aan het huidige destructieve landbouwsysteem en de grondbeginselen neer te zetten voor een duurzame, efficiënte en gezonde leefomgeving.

Inmiddels zijn er genoeg kleine en grote voorbeelden overal ter wereld te vinden. Een bekend groot voorbeeld is het ‘Lössplateau’ in China, waar 35.000 vierkante kilometer land volledig zijn hersteld van erosie. Er zijn nieuwe watersystemen aangelegd en er is een enorme hoeveelheid bomen aangeplant. Op die manier is de basis gecreëerd voor voedselproductie.

Image

Lössplateau voor landschapsherstel

Image

Lössplateau na landschapsherstel

Verder ontstaat er tegenwoordig steeds meer belangstelling voor voedselbossen, eco-dorpen, stadstuinieren, daktuinen en kleine lokale agrarische initiatieven. Permacultuur kan dus zowel kleinschalig als zeer grootschalig worden toegepast. Een verandering in gedrag en perceptie zijn echter de voorwaarden!
Image

Meer lezen?

Deze uitgave is een uitstekende manier om kennis te maken met de conceptenwereld van permacultuur. Het is gebaseerd op een samenvatting van de PDC (Permacultur Design Course) van Geoff Lawton, een van de meest vooraanstaande leraren uit dit bijzondere vakgebied.
BESTEL EEN EXEMPLAAR
Image

LEER DE BASIS IN 1 DAG

MEER OVER DEZE CURSUS

Inspirerende boeken over permacultuur

Mijn aanbevelingen als je verder wilt lezen over dit boeiende onderwerp.